CUHURİYET

 Cumhuriyet’in 101. yılına geldik. Kolay değil; aradan bir asırdan fazla zaman geçti ama Cumhuriyet’in kıymetini bilmemiz lazım. Atatürk niye Cumhuriyet dedi, başka sistem değil? Osmanlı’nın son dönemlerinde halk ezilmiş, bir avuç elit ve saray çevresi sefa sürerken millet yoklukla boğuşmuş. İnsanların sesi kısılmış, boynu bükük, hayatı çile dolu. Atatürk bunu gördü, halkın kendi kaderini kendi eline alması gerektiğine inandı. Dedi ki, “Bu millet kendi kendini yönetecek, kimsenin kulu olmayacak!” Cumhuriyet işte bu düşüncenin, bu özgürlük ateşinin simgesi oldu….

Savaştan yeni çıkmışız; halk perişan, ekonomi çökmüş, gençler cephelerde kırılmış. Ama bu milletin içinde bir direnç var, bir umut var. Atatürk bu halkın gücüne inandı, onlarla el ele verip Cumhuriyet’i ilan etti. Tabii ki bu büyük bir riskti; o dönem içeride ve dışarıda karşı çıkanlar vardı. Osmanlı’dan kalma saltanat sevdalıları, hilafet yanlıları, Cumhuriyet fikrine sırt döndü. Onlar padişahın başta olmasını, eski düzenin devam etmesini istiyorlardı. Atatürk ise “Millet kendi kaderini kendisi belirlemeli!” dedi ve Cumhuriyet’in temellerini attı.

Cumhuriyet’in bize kazandırdıkları saymakla bitmez. Kadınlar, çocuklar, işçiler, emekçiler… Herkes için eşit haklar geldi. Eskiden bir avuç insan okuma yazma bilirken şimdi her çocuğun okula gitme hakkı var. Kadınlar seçme ve seçilme hakkını kazandı, din ve devlet işleri ayrıldı. Artık kimse dini kullanarak milleti kandıramaz, kimseye zorla boyun eğdiremez.

Tabii Cumhuriyet’e düşman olanlar hemen devreye girdi. 1925’te Şeyh Sait ve adamları doğuda isyan çıkardı. Bu isyanın amacı, Cumhuriyet’in laik düzenini yok edip eski sistemi geri getirmekti. Şeyh Sait ve onu destekleyen yobazlar, dini kullanarak halkı kışkırttı. Atatürk ise bu isyanı bastırarak, Cumhuriyet’in değerlerine sahip çıktı.

Bir de Menemen Olayı var. 1930’da Menemen’de Cumhuriyet’e ve Atatürk’e düşman bir grup, genç subay Kubilay’ı şehit etti. Yobazlar, dini duyguları kullanarak Cumhuriyet’e karşı halkı kışkırtmaya çalıştı. Bu saldırı, Cumhuriyet’e ve onun getirdiği değerlere karşı çıkanların ne kadar tehlikeli olabileceğini gösterdi. Menemen Olayı, Cumhuriyet’in aydınlık yoluna atılan bir taş idi. Ama Atatürk, Cumhuriyet düşmanlarına karşı yılmadı, bu ülkeyi ileriye taşımaktan vazgeçmedi.

Cumhuriyet, insan hayatı için ne ifade ediyor? Özgürlüğü, eşitliği, geleceği… Bugün biz başımız dik dolaşıyorsak, “Ben bu ülkenin eşit bir vatandaşıyım” diyorsak, bu Cumhuriyet sayesinde. O gün Atatürk’ün aldığı riskleri, yaptığı fedakarlıkları bilmek ve unutmamak lazım.

Cumhuriyet’in önemini en güzel Atatürk’ün sözleri anlatır:

• “Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak olacaktır; fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar kalacaktır.”

• “Cumhuriyet, düşünce serbestliği taraftarıdır. Samimi ve meşru olmak şartıyla her fikre hürmet ederiz.”

• “Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.”

• “Türk milletinin karakterine ve adetlerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir.”

Bu vecizeler bize gösteriyor ki, Cumhuriyet sadece bir yönetim biçimi değil, bu milletin onurudur, geleceğidir. Cumhuriyet’e sahip çıkmak, onu korumak hepimizin görevi. 101 yıl önce atılan bu adımı unutmadan, Cumhuriyet’e ve onun bize kazandırdıklarına sahip çıkmalıyız.